Raportowanie ESG już wkrótce

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD –  Corporate Sustainability Reporting Directive) została przegłosowana i opublikowana w grudniu 2022 r. Teraz państwa członkowskie mają 18 miesięcy na zaimplementowanie jej przepisów do swoich porządków krajowych.

Dyrektywa CSRD nakłada na firmy obowiązek składania corocznych sprawozdań zawierających dane o ich wpływie na środowisko, społeczeństwo, prawa człowieka i ład korporacyjny.

Raportowanie będzie się odbywać według jednolitych Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), przygotowanych przez Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG).

Nowe przepisy znacznie zwiększają grupę firm zobowiązanych do raportowania w zakresie ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej i poszanowania praw człowieka, a także poszerzają wymogi raportowe w stosunku do stanu obecnego. Zmianie ulega więc zarówno zakres przedmiotowy, jak i podmiotowy przepisów.

Ponadto przepisy dyrektywy zobowiązują państwa członkowskie do wprowadzenia sankcji za nieprawidłowe wypełnianie obowiązków raportowych (w tym administracyjnych kar finansowych).

Nowe obowiązki raportowe docelowo obejmą szeroką grupę firm działających na terenie Unii Europejskiej, jednak ich wprowadzenie zostało podzielone na cztery etapy.

• W 2025 r. za rok obrotowy 2024 – obowiązek dla podmiotów raportujących do tej pory na gruncie obecnie obowiązującej dyrektywy NFRD ((Non-Financial Reporting Directive), czyli tzw. jednostek zainteresowania publicznego, w tym spółek publicznych;
• W 2026 r. za rok obrotowy 2025 – obowiązek dla dużych przedsiębiorstw jeszcze niepodlegających dyrektywie o sprawozdawczości niefinansowej; są to firmy spełniające 2 z 3 kryteriów: zatrudniające powyżej 250 pracowników, mające sumę bilansową powyżej 20 mln EUR, z rocznymi przychodami wyżej 40 mln EUR;
• W 2027 r. za rok obrotowy 2026 – obowiązek dla notowanych MŚP (z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw), małych i niezłożonych instytucji kredytowych i wewnętrznych zakładów ubezpieczeń;
• W 2029 r. za rok obrotowy 2028 – obowiązek dla przedsiębiorstw z państw trzecich, o ile generują one w UE ponad 150 mln EUR przychodów netto ze sprzedaży i mają tu co najmniej jedną jednostkę zależną lub jeden oddział z obrotem netto powyżej 40 tys. EUR.

Skalę zmian dobrze pokazują liczby. Do tej pory na gruncie dyrektywy NFRD obowiązki raportowe w zakresie ESG (environment, social, corporate governance) dotyczyły około 12 tysięcy firm. Szacuje się, że po wejściu w życie CSRD te obowiązki będą dotyczyć około 50 tysięcy firm w Unii Europejskiej.

W swoich raportach firmy będą ujawniać trzy poziomy wskaźników: niezależne od sektora, specyficzne dla sektora oraz specyficzne dla danego podmiotu.

Pierwszy zestaw standardów obejmujących wszystkie firmy niezależnie od sektora i branży został już opublikowany. Zostały one podzielone na cztery grupy: standardy przekrojowe, środowiskowe (E), społeczne (S) i dotyczące ładu korporacyjnego (G). Łącznie zawierają one 84 wymagań ujawnień, zarówno ilościowych, jak i jakościowych. Ogólna liczba danych do prezentowania w raporcie to 1144.

Podstawowe standardy raportowania w podziale na grupy obejmują:

• Standardy przekrojowe (cross cutting):
• Zasady ogólne,
• Informacje ogólne,
• Standardy środowiskowe:
• Zmiany klimatu,
• Zanieczyszczenia,
• Zasoby wodne i morskie,
• Bioróżnorodność i ekosystemy,
• Zużycie zasobów i gospodarka o obiegu zamkniętym,
• Standardy społeczne:
• Zatrudnienie,
• Pracownicy w łańcuchu wartości,
• Otoczenie społeczne,
• Konsumenci i użytkownicy końcowi,
• Ład korporacyjny:
• Praktyki biznesowe.

Publikacje standardów sektorowych są zaplanowane w trzech etapach: w listopadzie 2023, 2024 i 2025 r. W pierwszej kolejności obejmą: rolnictwo, przemysł chemiczny, paliwa kopalne, leśnictwo, górnictwo, transport drogowy, tekstylia oraz przemysł spożywczy. Ponadto EFRAG będzie opracowywał uproszczone standardy dla MŚP oraz standardy dla przedsiębiorstw pozaeuropejskich.

Nowe obowiązki raportowe będą stanowić wyzwanie zarówno dla podmiotów, które już raportują, jak i podmiotów zobowiązanych do raportowania na podstawie nowych przepisów.

W firmach dotychczas objętych obowiązkiem raport przyjmuje zwykle formę opisową, starannie przygotowaną edycyjnie. Jest to dokument prezentowany w kontaktach z inwestorami, bankami i partnerami handlowymi. Jednak nie forma stanowi jego istotę. Najważniejszą kwestią jest zbieranie i modelowanie danych, zarządzanie nimi i ich prezentacja.

Łatwy dostęp do danych, a także przejrzysty i atrakcyjny sposób ich prezentacji ma znaczenie zwłaszcza z tego powodu, że jedną z docelowych grup raportu są interesariusze, w skład których wchodzą zarówno pracownicy, kontrahenci, jak i inwestorzy. W tym kontekście idealnym narzędziem pozwalającym na przygotowanie raportów oraz prezentację danych jest SAP Analytics Cloud.

SAP Analytics Cloud jest podstawowym narzędziem SAP do raportowania, planowania i predykcji. Dostarcza intuicyjnego środowiska do tworzenia dashboaradów obejmujących wykresy, tabele, mapy czy elementy tekstowe. Dostępne komponenty raportowe w łatwy sposób pozwalają na porównanie danych bieżących do danych historycznych, wytyczonych celów czy wartości sumarycznych. Utworzone dashboardy mogą być udostępnione bezpośrednio z poziomu SAC użytkownikom systemu lub zapisywane i rozsyłane w postaci pliku PDF lub PowerPoint. Graficzna i przejrzysta forma prezentacji danych na pewno będzie bardziej atrakcyjna dla interesariuszy, a łatwość dostępu do danych będzie sprzyjać pozytywnemu postrzeganiu przedsiębiorstwa.

Różnorodność zbieranych danych oraz ich specyfika sprawiają, że do utworzenia raportu zgodnego z wytycznymi niewystarczające okazują się dane pochodzące z systemu transakcyjnego. Trudno spodziewać się tam informacji o ilości zużytego prądu w podziale na jego źródła czy emitowanych zanieczyszczeń, zwłaszcza przez przedsiębiorstwa nieprodukcyjne. Tego typu dane najczęściej są dostępne poza systemem transakcyjnym – w zewnętrznych bazach danych lub plikach. Zaletą SAP Analytics Cloud jest możliwość zbierania danych z różnych systemów źródłowych, zarówno on-premise, jak i opartych na chmurze. Możliwe jest więc, by niezbędne do raportowania dane pochodziły z systemów SAP (ECC, S/4HANA, BW, BW/4HANA, Datasphere, IBP, SuccessFactors i innych), systemów transakcyjnych innych dostawców (np. TETA, Microsoft, Comarch), baz danych SQL, usług OData, z dysku Google czy plików.

Wszystkie niezbędne informacje mogą zostać zebrane w jednym miejscu, w którym jednocześnie będą tworzone raporty. Konieczność odwoływania się każdorazowo w raporcie do danych historycznych czy postawionych celów dodatkowo uzasadnia istnienia jednej, spójnej platformy, w której te dane będą przechowywane i raportowane.

Wymienione funkcjonalności są dostępne w obszarze BI (raportowanie) w SAP Analytics Cloud. W przypadku raportu dotyczącego zrównoważonego rozwoju warto dodatkowo rozważyć wykorzystanie SAP Analytics Cloud w obszarze planowania czy predykcji (dodatkowo licencjonowane). Podobnie jak część danych rzeczywistych, wyznaczone cele oraz wartości planowane mogą być zaczytane do SAC z poziomu pliku.

Jednak wykorzystanie dodatkowej funkcjonalności SAC związanej z planowaniem sprawia, że dane te mogą być wprowadzane bezpośrednio w SAC, automatycznie agregowane bądź dywersyfikowane na szczegółowe wartości czy obliczane na podstawie danych historycznych. Dodatkowo możliwość prognozowania przyszłych wartości na podstawie jednego z trzech modeli predykcyjnych (szeregi czasowe, funkcja regresji czy klasyfikacji) oraz graficzna prezentacja tych wartości również wpływają na łatwość oraz przejrzystość analizy i tym samym na postrzeganie danych przez interesariuszy.

Wpływ na środowisko i otoczenie społeczne to kategorie, które zyskują na znaczeniu w kontaktach biznesowych, przekładają się na możliwości pozyskania inwestorów, warunki finansowe i ubezpieczenia, reputację, employee branding i pozycję firmy na rynku. Mają też znaczenie dla kosztów działalności i wartości aktywów.

Wprowadzenie raportowania zintegrowanego umożliwi grupom interesariuszy uzyskanie szerszego dostępu do porównywalnych i wiarygodnych danych wysokiej jakości na temat zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności. Pozwoli także uniknąć dodatkowego indywidualnego prezentowania tych informacji w związku z zapytaniami inwestorów, banków i partnerów handlowych.

Zrównoważony rozwój to nie tylko nowe obowiązki, ale także szansa na umocnienie przewagi konkurencyjnej.